су-ауру
81топалаң — (Шығ.Қаз., Ү Н.) малда болатын жұқпалы ауру. Басқа жерлерде бұл тек қойға тән ауру ретінде айтылса, Шығыс Қазақстанда ол төрт түлік малдың бәріне де тән …
82беке — I зат. в ет. Ыстық суықты болған аттың қаны сыртына шығып кететін ауру. Бұл ауру Арал маңында б е к е, Көкшетауда қантыстау деп аталады (О.Нақысбеков, Ауыс. гов., 102). II зат. жерг. Шалшық, лай, жаман су. Құда болып қыз бермей, Жөнімді сұрап… …
83бершімек — зат. в ет. Жылқыдан басқа малдарда кездесетін құрт ауруы; эхинококкоз. Б е р ш і м е к ауруы қойда және басқа да малдарда кездеседі. Қоздырғышы – эхинококкоз құрты. Ол құрт ауру малдың өкпесінде, баурында болады (Ш. Қалықов, Қой. Ауру., 30). Мал… …
84жалпаққұрт — зат. в ет. Қойешкіде, сиырда, түйеде кездесетін ауру. Қоздырғышы – мониезия деп аталатын таспақұрт. Өзі жалпақ болады. Мал шөппен бірге жұтып қояды. Ол аш ішекке түсіп, паразитке айналады. Ауру малдың іші өтеді, күннен күнге арықтайды (ҚСЭ, 4,… …
85жаман — I сын. э м о ц. экспр. Жақсы көргенде айтылатын ишара сөз. Оның үстіне әлгі ж а м а н шешелерің де қыңқылсыңқылын биыл молайтып жүр (Жалын, 1974, №4, 27). II зат. в ет. сөйл. Жамандат. Ж а м а н – топалаң індетінің жылқыға тән түрі. Ол аса… …
86көз — … 2. Аттың шашасының жоғарғы жағына сіңір мен сүйектің арасына жиналған сары су. «К ө з» екі қалтадан тұрады. Томпайған ісікке үшкір бізді тықсаңыз сары су ағып кетеді (Алматы ақшамы, 13. 11. 1991, 3). Көз аңғалағы. Көз орналасқан бас сүйек… …
87көтеу — зат. мед. в ет. Адамның, малдың тік ішегінің (көтен ішегінің) аузы қызарып, ісініп, сыртқа қарай айналып кететін ауру; геморрой (Ж. Бабалықұлы, Мал ауру., 32) …
88күс — зат. в ет. Жылқыда болатын ауру түрі. Әсіресе оларды [атты] маңқа, жамандату, қаназдылық, к ү с, жем түсу сияқты жұқпалы аурулардан сақтау керек (Ө. Жолымбетов, Айгөлек, 53). Күс ауру. в ет. Жылқының тұсарлық т ұ с ы н д а ғ ы т е р і н і ң т ү г …
89қолқақұрт — зат. в ет. Уақ малдың қолқасына түскен құрттан болатын ауру (Ж.Бабалықұлы, Мал ауру., 171) …
90қызылмай — I зат. в ет. Көбең (семіз) жылқының зорығуынан болатын ауру. Бұл ауру жылқыда да кездеседі. Оны қ ы з ы л м а й деп атайды (Қаз. әдеб,ғ 28. 09. 1989, 15). II зат. мед. Түрлі тері ауруларына ем, сұйық дәрі. Ол дәрілік шөптердің тұнбасынан сұйық… …
